Nieuwolda, Hervormde kerk

Adres: Kerksingel 1, Nieuwolda (gemeente Scheemda)

Dorp
Nieuwolda is een wegdorp dat ontstond op de in 1545 aangelegde dijk rond de Dollard aan het begin van de zeventiende eeuw. Vroeger werd het dorp, een dochterstichting van Midwolda, ook Midwolderhamrik genoemd. In 1601 werd het Termunterzijldiep gegraven en vanaf 1626 ontstonden er de eerste polders ten zuiden van het dorp.

Kerk
In 1718 kreeg de kerk een eigen kerkgebouw, nadat kruidenier Tymen Harmens in 1668 de helft van zijn vermogen aan de kerk had nagelaten. Hij wordt herdacht boven het natuurstenen portaal aan de westgevel. Het gebouw is een eenvoudige door lisenen gelede zaalkerk met een driezijdig gesloten koor. De brede lisenen aan de zuidzijde verdelen het gebouw in vier traveeën, waarbinnen telkens een groot spitsboogvenster is aangebracht. Aan de noordzijde zijn de lisenen vervangen door steunberen.

De ongelede toren werd gebouwd in 1765 en heeft een achtzijdige bakstenen lantaarn en een ingezwenkte naaldspits. Door een smalle tussenbouw werd deze aan de kerk verbonden. De hoeken van de toren zijn met grijze natuurstenen versierd. Boven de toreningang hangt een tweede gedenksteen. Onder leiding van C.H. Peters is de kerk gerestaureerd in 1904 en opnieuw in 1976-’78.

Binnenkant
Van binnen wordt de kerk overdekt met een gestuukt houten tongewelf. De preekstoel stamt uit de bouwtijd van de kerk, naar een ontwerp van Allert Meijer, die ook de torenspits van de Der Aa-kerk van Groningen heeft gebouwd, met snijwerk van Jan de Rijk. De rest van de kerkinrichting is hoofdzakelijk achttiende eeuws, hoewel de avondmaalstafel waarschijnlijk een twintigste eeuwse replica is van een zeventiende eeuws model. Het orgel werd in 1787 gebouwd door J.F. Wenthin uit Emden, met een front in Lodewijk XVI-vormen. Het instrument werd voor het laatst gerestaureerd in 1980.

Graven
Er liggen enkele bijzondere grafzerken op het kerkhof bij de kerk.


Bron:
Monumenten in Nederland, Groningen (1998). Waanders Uitgevers, Zwolle;
Rijksdienst voor de Monumentenzorg, Zeist.

Kerken in Groningen (1995), Ada van Deijk. Walburg Pers, Zutphen.


Meer informatie over kerk en orgel
home.hetnet.nl/~vrouger/05b_nieuwolda_kerksingel.htm

Download IVN-fietsroute (26 kilometer) Oldambt-Zuid
www.graanrepubliek.nl/routes/IVN-Oldambt-rond.pdf

Naar historische kerken in Groningen
Adorp t/m Lettelbert - Loppersum t/m Siddeburen - Slochteren t/m Zuurdijk

(c) 2005 Stichting Vom Himmel hoch