Nieuws
'Taskforce' wil kerken redden van sloop
Nederlands Dagblad, 23 maart 2006
van de redactie kerk
WOUDRICHEM - Kerkgebouwen redden van de sloophamer. Dat is het doel van de 'Taskforce toekomst kerken', die gisteravond in Woudrichem is opgericht. Volgens drs. A.R. Wolters, een van de initiatiefnemers, is er sprake van een ,,kaalslag onder kerkgebouwen die zijn weerga in de geschiedenis niet kent.'' In Nederland zijn volgens hem ongeveer zevenduizend kerkgebouwen. Vierduizend daarvan zijn monument en hebben een beschermde status. ,,Exacte cijfers over sloop zijn niet bekend. Dat is ook een van de eerste zaken die we als werkgroep oppakken. Maar op basis van uitspraken van deskundigen schat ik dat zestig à zeventig kerken per jaar een andere bestemming krijgen of worden gesloopt.''
Wolters reist, als algemeen directeur van het onderzoeksinstituut European Centre for Nature Conservation, nogal eens door Europa en merkt daar een heel andere houding. ,,In Duitsland worden kerkgebouwen in stand gehouden door een aparte kerkbelasting. In Frankrijk is de kerk eigendom van de lokale overheid. Als ik in Oost-Europese landen vertel dat in Nederland kerken onder de slopershamer gaan, snappen ze daar niets van. Dat doen toch alleen overheersers, zeggen ze dan.''
Volgens Wolters is er een aantal redenen om kerkgebouwen te behouden. ,,Kerken zijn onderdeel van de wortels van onze Europese beschaving. Ze behoren tot ons cultureel erfgoed en reflecteren dus een deel van onze geschiedenis. Daar moeten we met meer respect mee omgaan.''
Daarnaast hebben veel kerken een architectonische waarde, vindt hij. ,,Ook zijn ze fysieke uitingen van het geloof die een diep en zichtbaar respect voor het Hogere, het sacrale uitdrukken.''
Open kerk
Wolters, zelf gereformeerd, erkent dat het geloof niet afhangt van gebouwen. ,,Maar ze zijn wel de visuele exponenten van religie. Ook hebben ze een sociale functie. Dat veel kerken hun functie verliezen komt ook doordat ze doordeweeks dicht zijn. Ze zijn vaak alleen op zondag open voor een eredienst die wordt bezocht door een beperkte groep mensen. Als taskforce zijn wij voorstanders van een open kerk, die een grotere warmte uitstraalt.''
Bij veel rooms-katholieke kerkgebouwen, met hun visuele elementen, is daar wel een voorstelling bij te maken. Maar protestantse kerken zijn doorgaans sober van inrichting. Hoe moeten die een warme uitstraling krijgen? Volgens Wolters draait het in het geloof om de liefde en die moet in het gebouw tot uitdrukking komen. ,,Ik heb in Friesland gewoond. Daar heb je veel protestantse kerken die weliswaar niet uitbundig zijn, maar wel aantrekkelijk.''
De taskforce, waarvan ook een burgemeester en een oud-directeur van een monumenteninstelling lid zijn, wil dat leegstaande kerkgebouwen de functie kerk behouden. Is dat echt niet mogelijk, dan is herbestemming een optie. ,,Met een beetje creativiteit is veel mogelijk. Er zijn genoeg bouwbedrijven en architectenbureaus die een kerk in stand willen houden. Neem de Sint-Jozef in Dongen. De gemeente wil dit kerkgebouw vanwege de kosten slopen. Nu heeft een bouwonderneming voorgesteld er een multifunctioneel centrum in onder te brengen. Jammer is dan dat de gemeente niet wil ingaan op dit aanbod.''
Veel kerken hebben te kampen met teruglopende ledentallen. Sommige kerkgebouwen, die nauwelijks gebruikt worden, zijn niet meer te betalen. Hoe moet zo'n gebouw van de slopershamer worden gered? Wolters vindt dat de financiële problemen niet alleen op de kerken mogen worden afgewenteld. ,,De scheiding van kerk en staat wordt te ver doorgevoerd. Wij vinden dat de subsidie voor restauratie en instandhouding van kerken fors omhoog moet.''
De taskforce wil haar doel bereiken door te lobbyen bij politici en door media-aandacht te krijgen. Een actie om kerken te bewegen de deuren vaker open te zetten, zit eveneens in de pen. ,,Ook gaan we praten met kerkbestuurders'', aldus Wolters. ,,Een deel van het probleem is soms dat zij een kerkgebouw willen sluiten, terwijl de kerkleden ter plaatse daartegen in verzet komen. Dat zijn juist de strijdbare mensen die belangrijk zijn voor de uitstraling van de kerk. Geloof in je eigen geloof, willen wij hen voorhouden. In overleg met andere partijen kan zo'n kerkgebouw heus gered worden.''
|
