Terug naar Task Force Kerkgebouwen

Nieuws

Help, de kerk verdwijnt

AD Rivierenland
24 maart 2006

Door YVONNE KEUNEN

Een paar honderd kerkgebouwen in Nederland staat op de nominatie te worden gesloopt. Doodzonde, vindt Frank Petter. Hij richtte een burgerinitiatief op om de problematiek onder de aandacht te brengen.

Het voltrekt zich langzaam maar gestaag. De afgelopen kwart eeuw raakten driehonderd kerkgebouwen in onbruik. In dezelfde periode werden er slechts 150 nieuw gebouwd.

De laatste jaren slinkt het aantal godshuizen het hardst. Kerkbalans heeft becijferd dat sinds 1992 er meer afvallen dan er bij komen.

Wat Frank Petter betreft hoeft niet iedere overbodig geworden kerktoren overeind te blijven. ,,Maar wel de beeldbepalende. Ze zijn de ziel van een wijk, dorp of stad. Vaak dienen ze ook als oriëntatiepunt en hebben ze een architectonisch belang.’’

Petter begrijpt het probleem wel. Door de leegloop van de kerken wordt het steeds moeilijker om de gebouwen in stand te houden. De vijf kerken van Nederland geven samen jaarlijks bijna 70 miljoen euro uit aan het onderhoud van 4140 gebouwen. Dat is veertig procent van hun totale inkomsten.

,,De kerk staat echter wel tweeslachtig in de problematiek,’’ oordeelt Petter, die tien jaar predikant was in Dongen. ,,Als je maar lang genoeg wacht met onderhoud, loop je vanzelf in een fuik. Dat moet je gaan restaureren.’’

De voorzitter van de kersverse Task Force Toekomst Kerkgebouwen, bestaande uit burgers uit het hele land, vindt dat de kerk te makkelijk gebouwen afstoot. ,,Vooral rond 1910 en 1920 zijn veel kerken gebouwd. Die zijn door burgers betaald. Zij hebben alle kwartjes en dubbeltjes bij elkaar geschraapt en de gebouwen vervolgens geschonken. Het is wel heel onachtzaam die gebouwen zomaar te slopen.’’

Het in Woudrichem opgerichte burgerinitiatief wil een lobby gaan voeren bij zowel kerkbesturen als de politiek. ,,Er is bijzonder weinig rijksgeld beschikbaar voor de restauratie van kerkgebouwen. We willen gaan praten over ondersteunende regelingen en aantrekkelijke belastingmaatregelen voor partijen die wel in oude kerkgebouwen willen investeren.’’

De scheiding van kerk en staat wordt daardoor allerminst aangetast, vindt Petter. ,,Ik wil het probleem uít de secularisatiekramp trekken. Het gaat om gemeenschappelijk erfgoed. In Engeland is het de staat die kerken onderhoudt, Duitsland kent Kirchensteuer en in Frankrijk zijn kerkgebouwen zelfs eigendom van de staat.’’

De Task Force wil op de eigen website laten zien hoe je creatief met kerken kunt omgaan. ,,Je kunt er een dorpshuis van maken. Een spiritueel centrum. Of sociale woningbouw. Waarom niet? Biedt de kerk nu ook geen dak waar mensen onder mogen wonen?.’’

Petter heeft persoonlijk wat meer moeite met een supermarkt of discotheek. ,,Dat getuigt van weinig respect voor de ruimte. Ik geef er de voorkeur aan om zo dicht mogelijk bij het oorspronkelijke gebruik te blijven.’’