29 September 2006, BN DE STEM

Door Mathieu Kothuis

Vrijdag 29 september 2006 - DONGEN/WOUDRICHEM – De kaalslag van kerken en kloosters pakt de komende jaren veel erger uit dan tot nu toe werd verwacht. Die vrees uit de pas opgerichte Task Force Toekomst Kerkgebouwen. „Al zitten de kerken niet meer vol, ze moeten wel blijven bestaan als theater of appartementencomplex“, vindt Peter Petter, burgemeester van Woudrichem en voorzitter van de Task Force.


De bedreigde St. Josephkerk in Dongen. De luchtfoto is deze zomer genomen. FOTO DICK DE BOER


Voorbeelden genoeg in de regio. In Oosterhout is vorig jaar de Verrijzeniskerk verdwenen. De Nazaretherk staat op de nominatie om te worden gesloopt. Datzelfde dreigt te gebeuren met de St. Josephkerk in Dongen en de Paterserfkerk in Oosterhout.

Goede voorbeelden zijn er eveneens: kerken die een andere bestemming krijgen, zij het na langdurige en vaak moeizame onderhandelingen en het zoeken naar financieringsbronnen.

Zo wordt de Blasiuskerk in Made omgebouwd tot een appartementencomplex. Voor de oude protestantse kerk in Dongen, een van de twee ruïnekerken in Nederland, bestaat een plan tot restauratie en conservering. De Paulusabdij in Oosterhout heeft na het vertrek van de paters een andere bestemming gekregen. Hetzelfde geldt voor het Oosterhoutse klooster van de Broeders van Huijbergen. Ook de Pauluskerk in Dongen krijgt een andere bestemming, een activiteitencentrum en woningen voor verstandelijk gehandicapten.

In het bisdom Breda is sprake van een tiental kerken waarvoor momenteel een herbestemming wordt gezocht, aldus een woordvoerder van het bisdom. In het verleden zijn overigens ook tientallen kerken verkocht en vooral gesloopt.

Het bisdom Breda telt nu nog 156 katholieke kerken, 103 in West-Brabant, 53 in Zeeland.

Ondanks de voorbeelden van behoud van kerken is de situatie uiterst bedreigend, constateert de Task Force. „Wat we nu al aan sloop meemaken, is nog maar een topje van de ijsberg en zelfs rijksmonumentale kerken komen steeds vaker in de gevarenzone. Dit zal de leefomgeving van miljoenen burgers aantasten en ten koste gaan van de identiteit van steden, dorpen en platteland“, aldus een verklaring van de iniatiefgroep.

Burgemeester Frank Petter van Woudrichem en Rob Wolters uit Tilburg zijn de oprichters van de Task Force. De Task Force is een landelijk opererende groep die lokale initiatieven ondersteunt voor het behoud van bedreigde kerkgebouwen. Het multifunctioneel gebruik van kerken wordt nog te vaak gefrustreerd door beperkend beleid van kerkeigenaren en regelgeving van de overheid. De financiering is veelal een groot probleem bij behoud en onderhoud van kerken. Daarom vindt de groep dat zo spoedig mogelijk gezocht moet worden naar andere mogelijkheden van financiering, bijvoorbeeld via het Duitse model (‘Kirchensteuer’, kerkbelasting) of het Franse model (kerken in eigen onderhoud en in onderhoud bij gemeenten).

Deze zomer publiceerde de Task Force de zogenoemde ‘verklaring van Woudrichem’ waarin de groep haar doelstellingen uiteenzet.

De initiatiefgroep bestaat uit verschillende leden uit deze regio die op de een of andere wijze zijn betrokken bij het eigendom, onderhoud of behoud van kerken. In de groep zitten onder andere Roger en Rancko Hamelinck van heemkundekring De Heerlijckheit Dongen die zich inzet voor behoud van de St. Josephkerk in Dongen. Volgens Rob Wolters, secretaris van de Task Force, krijgt de groep uit alle delen van het land steunreacties en vragen om deskundig advies. Verder bewerkt de Task Force de landelijke politieke partijen met haar noodkreet om steun voor bedreigde kerken. Het CDA gaat binnenkort zelfs een conferentie aan dit onderwerp wijden. Ook wordt er een amendent ingediend op het verkiezingsprogramma van die partij waarin wordt opgeroepen tot maatregelen om bedreigde kerken van de ondergang te redden. De landelijke PvdA wil zich ook inzetten voor behoud van het cultureel erfgoed.

Wolters: „We pretenderen niet de wijsheid in pacht te hebben maar we krijgen nu zoveel reacties dat het wel erg duidelijk is dat dit onderwerp sterk leeft. Er zijn bovendien veel instellingen die maar wat graag gebruik zouden willen maken van leegstaande kerkgebouwen.“

Meer informatie: www.toekomstkerkgebouwen.nl of secretariaat van de Task Force 013-5714566


Bron: www.bndestem.nl