Persbericht ChristenUnie Noordwijk, 8 september 2006

(De Task Force wordt enkele malen geciteerd in het artikel)


De ChristenUnie zal bij het College van Burgemeester en Wethouders pleiten voor een aanwijzing van de Vinkenlaankerk, Maria ter Zeekerk en Buurtkerk tot gemeentelijke monumenten.
In januari 2006 heeft de gemeenteraad uit het “budget onvoorziene uitgaven” een bedrag van € 15.122,-- (exl.btw) ter beschikking gesteld aan de Stichting “Dorp, Stad en Land” (DSL) om een inventarisatie van de 50 tot 60 objecten uit te voeren, die in aanmerking zouden kunnen komen voor een monumentenstatus. Vanuit de bevolking zijn er toen nog enige panden aangemeld. Plaatsing op een gemeentelijke monumentenlijst moet onderbouwd zijn met een deskundigenadvies. DSL is daartoe bij uitstek geschikt en kan de onderbouwing geven, die daarvoor noodzakelijk is.
Naast de ruim 55 rijksmonumenten die in Noordwijk aanwezig zijn (zij gaan tot 1850), ontbreken Provinciale monumenten. De status van een gemeentelijk monument houdt in dat zonder vergunning van de gemeente geen wijzigingen, sloop inbegrepen, aan het monument mogen worden aangebracht. Daar staat tegenover dat de gemeente professioneel advies aan eigenaren geeft waardoor het historisch kapitaal van het pand niet vernietigd wordt (door welgemeend bouwwerk).
In een brief van de monumentencommissie van de stichting van 10 november 2005 staat geschreven, dat sedert 1990 reeds 10 objecten van de 85 objecten, die het provinciaal monumenteninventarisatieproject in Noordwijk destijds telde, inmiddels gesloopt zijn. Dit vindt de ChristenUnie onaanvaardbaar. Zo onzorgvuldig mag je niet omgaan met cultuurhistorische panden/erfgoederen.

Motivatie scores Stichting Dorp, Stad en Land

In juni 2006 is het definitieve rapport van DSL gereed gekomen. De inventarisatie heeft de volgende resultaten opgeleverd:
-54 objecten in de “selectie” (zeer waardevolle objecten die in aanmerking komen als aspirant gemeentelijk monument)
-19 objecten in de categorie “overig waardevol” (objecten die vooralsnog niet in aanmerking komen als gemeentelijk monument)
-13 cultuurhistorisch niet (meer) waardevolle objecten.
Van de gebouwen in Noordwijk Binnen scoren zowel de Vinkenlaankerk, die als motivatie meekreeg “beeldondersteunend, van cultuurhistorische waarde, algemeen gaaf”, als de pastorie in de Van Limburgstirumstraat 24 en het winkel/woonhuis, Voorstraat 67 ieder 19 punten. Ze delen gedrieën de tweede plaats om in aanmerking te komen voor gemeentelijk monument. (Op de eerste plaats staat het woonhuis aan de Pickéstraat no. 68 met 20 punten.)
Voor de ChristenUnie voldoende reden om te pleiten voor aanwijzing tot gemeentelijk monument voor alle vier genoemde panden.
Van de gebouwen in Noordwijk aan Zee scoort de Maria ter Zeekerk met 20 punten het hoogst. De Buurtkerk met 13 punten staat op plaats 10. Van beide kerken luidt de motivatie van de deskundigen van DSL: “Eenvoudig vormgegeven kerk, beiden van cultuur- en architectuurhistorische waarde. De Buurtkerk heeft de kenmerken van de rationele stijl (Berlage) en is ruim een halve eeuw ouder (1899) dan de Maria ter Zee kerk, die omschreven wordt als hebbende een traditionalistische stijl, refererend aan vroege basicale kerkbouw in mediterraan gebied.”
Zowel voor deze kerkgebouwen als voor de Vinkenlaankerk kan men stellen, dat hun toekomst veilig gesteld moet worden. Immers, ze zijn markant onderdeel van de identiteit van Noordwijk. Ze vertegenwoordigen een belangrijk deel van de geschiedenis van Noordwijk.
Op wijkniveau zijn het beeldbepalende gebouwen. Er kan zeker een toekomst zijn voor de drie gebouwen.
Gemeenten zijn vaak bezorgd over het verlies van identiteit, gebrek aan toeristische aantrekkingskracht of verslechtering van het leefmilieu. En een gemeente als Noordwijk is na de oorlog sterk veranderd. Indien gemeente, kerkgemeenschappen en betrokken bewoners in openheid met elkaar willen overleggen, zal er naar onze mening voor alle partijen een aanvaardbare oplossing voor de toekomst van dit waardevolle erfgoed gevonden kunnen worden.

Steun van “Task Force toekomst Kerkgebouwen”.

“Task Force toekomst Kerkgebouwen” is een sinds maart van dit jaar een landelijk opererend burgerinitiatief voor behoud van de kerken uitgaande van katholieken, protestanten en niet-gelovigen. Eén van hun speerpunten wordt een website, waarop alle kerkgebouwen komen te staan die door sloop bedreigd worden. Op die site komt ook informatie om sloop te voorkomen. Task Force zoekt daarom naar oplossingen voor leegstaande kerkgebouwen en wil hun ondergang behoeden door het onderwerp op de politieke agenda te zetten of door het beschikbaar stellen van haar kennis over herbestemming en financiering.
Momenteel zijn er tien leden, die deelnemen op persoonlijke titel zoals burgemeester F. Petter van Woudrichem als voorzitter, de directeur van European Centre for Nature Conservation, de heer Rob Wolters, als secretaris, de hoofdarchitect Harmonische Architectuur de heer E. Hoogenberk, topexpert op herbestemmingsgebied en Door Jelsma, die bijzonder actief is bij onder meer de interreligieuze dialoog. Steun krijgt Task Force ook van mensen als Frank Houben, oudcommissaris van de koningin te Brabant en van de oudpremiers Ruud Lubbers en Dries van Agt.
Volgens Task Force zijn er in Nederland momenteel nog ongeveer 7000 kerkgebouwen, waarvan circa vierduizend de status hebben van monument. Naar schatting zestig tot zeventig kerken per jaar krijgen een andere bestemming of worden gesloopt. In het bisdom ‘s –Hertogenbosch zijn de afgelopen vijftien jaar 43 kerken afgebroken, terwijl 26 een andere bestemming kregen.
De heer Wolters: “Op termijn kunnen nog zo’n duizend gebouwen in de gevarenzone komen, terwijl een passende herbestemming altijd mogelijk is. Slopen hoeft niet. Het behoud van godshuizen is niet alleen een taak van de kerken. Ook de overheden van Nederland moeten hun nek uitsteken. Gelukkig realiseren gemeentebesturen zich vaker dan voorheen dat de sloop van kerkgebouwen niet alleen een probleem van kerkgemeenschappen is. Het behoud van de gebouwen mag niet onevenredig zwaar op de schouders van de kerken rusten. Kerken zijn van ons allemaal. Daarom is het van belang dat de overheid, maar ook banken en bedrijven, geld steken in het behoud en restauratie ervan. Als samenleving hebben we een gemeenschappelijke verantwoordelijkheid.”
Task Force deelt de zorg van de kerken en van de ChristenUnie, die afwijzend staan tegenover hergebruik van de gebouwen door b.v. discotheken of supermarkten. Haar eerste voorkeur gaat uit om een kerk een bezielende of sociale functie te laten behouden.

Zowel met DSL, als wel met Task Force is de laatste maanden gecommuniceerd. Desgevraagd heeft de heer GerhardMark van der Waal, projectcoördinator bij DSL, aangegeven dat de opdracht van de gemeente zich beperkt heeft tot “een inventarisatie met bestaande informatie (met name de MIP-lijsten uit ongeveer 1990) als vertrekpunt”. Verder is de gemeente en het Historisch Genootschap Oud-Noordwijk door DSL gevraagd verdere kandidaat-objecten aan te dragen die door nieuwe inzichten (andere kijk op het verleden) aan het licht gekomen zijn. “Ofschoon de 1990-lijst hierdoor een aanvulling kreeg, kan het onderzoek zich niet op volledigheid beroepen. Dat weet de gemeente. Als gevolg van de gekozen werkwijze zijn mogelijk enkele verscholen panden en andere objecten bij het huidig onderzoek over het hoofd gezien.”
De gemeente had echter meer kunnen doen (maar dat vraagt om meer middelen!), dan hoofdzakelijk van bestaande adresinformatie gebruik te maken. Zij had kunnen kiezen voor een vlakdekkende systematische inventarisatie waarbij het gehele gemeentelijk gebied grondig onderzocht wordt. In de gemeente Noordwijk is een enorme reserve aan historische kennis en die zou bij een eventuele aanvulling van de lijst goed gebruikt kunnen worden.

Standpunt ChristenUnie Noordwijk

De ChristenUnie zal aan het College van Burgemeester en Wethouders verzoeken om na overleg met o.a. de monumentencommissie en andere betrokken partijen een serieuze afweging bij het vaststellen van de gemeentelijke monumentenlijst te maken. Zeker de objecten in de “selectie zeer waardevolle objecten die in aanmerking komen als aspirant gemeentelijk monument” dienen voor de toekomst behouden te blijven. Dit geldt met name voor de drie genoemde kerken.
Tevens zal de ChristenUnie een initiatiefvoorstel indienen om de gemeenteraad in te laten stemmen met de eerdergenoemde vlakdekkende systematische inventarisatie, als een vervolg op het werk dat door DSL uitgevoerd is, zodat ongewilde of onbedoelde sloop niet meer aan de orde kan komen. Het Historisch Genootschap zit blijkbaar ook nog met bruikbare informatie in dit verband.
Bij voldoende draagkracht bij omwonenden, kerkleden en gemeentebestuursleden zal worden overwogen om een “stichting tot behoud van de kerken in Noordwijk” in het leven te roepen. Deze zal op de volledige steun kunnen rekenen van beide genoemde instanties, die zich nadrukkelijk stellen achter het streven om de Vinkenlaankerk, de Maria ter Zeekerk en de Buurtkerk voor de toekomst te behouden.

A. Houwaart
Gemeenteraadslid ChristenUnie Noordwijk