'Afbranden en slopen komt kerken goed uit'

Nederlands Dagblad, 26 mei 2007

Het afbranden en slopen van kerken komt de kerken goed uit, zegt Harm Jan Wilbrink, socioloog, kunstenaar en beheerder van de stichting Vom Himmel hoch. Volgens Wilbrink - hij spreekt op persoonlijke titel - gaan de twee grootste beheerders van kerkgebouwen in Nederland, de Protestantse Kerk in Nederland en de Rooms Katholieke Kerk, een kwart van hun gebouwen afstoten.

"De procedure is simpel. Kerkbesturen overleggen met projectontwikkelaars en banken. Er komt een plan dat sloop, oplevering en iets nieuws omvat, meestal op een A-locatie. Dan gaat men naar de gemeente, die de vergunning verleent zonder naar de kerk te kijken. Alleen de alleroudste kerken krijgen bescherming als monument.

Pas als de procedure rond is, wordt het hommeles en komt de buurt in opstand, meestal de mensen die zelf nooit naar de kerk gaan, maar toch een band hebben met het gebouw in welks schaduw ze zijn opgegroeid. De kerkbesturen en projectontwikkelaars zitten dat gewoon uit. Het heeft geen enkele invloed", zegt Wilbrink, die ook bestuurslid is van de Task Force Toekomst Kerkgebouwen. Over de schuldvraag in individuele gevallen wil hij zich niet uitlaten.

Vom Himmel hoch wil dat kerken niet worden gesloopt of platgebrand, maar 'openbare bezinningsplaatsen' worden, die 'niet alleen zondag om tien uur even open zijn'. Maar volgens Wilbrink denken de kerken bewust niet mee in die richting. "Ze staan bij wijze van spreken al met de lucifer in de hand. Slopen en desnoods brand, dat is het devies. Dat levert miljoenen euro's op en die hebben de sterk krimpende kerken hard nodig om hun te grote personeelsbezetting te betalen."