Adres: Tsjerkepaed 2 Anjum (Eanjum) (gemeente Dongeradeel)
Anjun is een terpdorp met een radiale structuur en ontstond enkele eeuwen voor het begin van onze jaartelling op een kwelderwal. Het dorp voor het eerst genoemd in de tiende eeuw. Rond 1900 heeft men de westzijde van de terp afgegraven. Van 1912 tot 1936 was Anjum eindpunt van de spoorlijn naar Dokkum.
Na de Tweede Wereldoorlog is het dorp vooral aan de westzijde uitgebreid.
De Hervormde kerk, oorspronkelijk gewijd aan Sint-Michaël, is een aanzienlijke eenbeukige kerk met vijfzijdig gesloten koor en een gereduceerd westwerk met ingesnoerde spits. Het belangrijkste restant van de in het derde kwart van de twaalfde eeuw gebouwde tufstenen kerk is het grotendeels bewaard gebleven gereduceerd wetswerk. De toren en de aangrenzende zijruimten stonden oorspronkelijk zowel op de begane grond als op de verdieping met de kerk in verbinding. In het onderste deel van het westwerk richtte men in de zeventiendede eeuw een cachot in. Aan de buitenzijde is het rondboogfries bovendaks rond de toren het best bewaard gebleven.
De kerk werd begin dertiende eeuw naar het oosten verlengd en in de eerste helft van de vijftiende eeuw naar het zuiden toe verbreed en voorzien van een nieuwe koorsluiting. De begin zeventiende eeuw vernieuwde kap werd in 1681 verwoest, toen bij een orkaan de bovenzjde van de toren op de kap viel. In de gewelfschotel van het daarna aangebrachte houten tongewelf (1684) staat de naam van de maker van de nieuwe kap vermeld: Pijter Martens. In de 18de eeuw kreeg de noordzijde van het schip steunberen.
De toen ook tegen de toren aangebrachte steunbeer is verwijderd bij de restauratie in 1975, onder leiding van G.M. van Manen en J. Zwart. Bij die restauratie zijn de steunberen aan de zuidzijde van het schip gereconstrueerd.
De kerk bevat in het koor een 16de-eeuws sacramentshuisje, waarvan de flamboyante tracering in riode zandsteen mogelijk nog 15de-eeuws is. Tot de inventaris behoren verder een preekstoel en twee overhuifde dubbele herenbanken (één uit 1782) en een door L. van Dam & Zn. Gebouwd orgel (1875). Onder het orgel ligt de zerk van orgelmaker Conradus Bader (+ 1667); het door hem gebouwde orgel werd in 1681 verwoest.
De pastorie (Brouwerswei 7) is een neoclassicistisch middengangshuis met dubbele dakkapel uit 1858.
Bron: Monumenten in Nederland, Friesland (2000).
Waanders Uitgevers, Zwolle; Rijksdienst voor de Monumentenzorg, Zeist.
(c) 2005 Stichting Vom Himmel hoch
|
