Meditaties en levensbeschouwing

Meditaties in het Dominicanenklooster:

Vom Himmel hoch toch levensbeschouwelijk?

Alle godsdiensten hebben dezelfde boodschap: liefde, mededogen, vergevingsgezindheid, tolerantie, tevredenheid, zelfdiscipline. Die eigenschappen moeten we als mens hebben, ongeacht of we gelovig zijn of niet. Want die eigenschappen leiden tot een gelukkig leven.

Dalai Lama


God is zo rijk aan waarheid dat God niet door één bepaalde godsdienst geheel vertolkt kan worden. Onze kennis van God is evenmin te vatten in het beste van alle religies bij elkaar. Want God is elk ogenblik nieuw en groter dan alle godsdiensten tezamen.

Edward Schillebeeckx

Anderhalf jaar geleden is de stichting Vom Himmel hoch begonnen om de waardering voor "historische kerken en devote cultuur" te vergroten. Volgens onze opvattingen wordt de liefde voor monumentale kerkgebouwen, het gregoriaans of bijvoorbeeld orgelmuziek voornamelijk gestimuleerd door levensbeschouwelijke organisaties. We vonden het vreemd dat deze cultuur, die de bakermat is van onze gemeenschappelijke beschaving, buiten de muren van de religieuze instellingen, relatief weinig gewaardeerd wordt.

We hebben het als een uitdaging gezien om deze cultuur te promoten, zonder hierbij direkt te worden geassocieerd met bestaande kerkelijke organisaties. Volgens ons is dit de afgelopen periode goed gelukt, o.a. door het organiseren van twee concertseries en door onze politiek-maatschappelijke activiteiten in de media.

Vanaf afgelopen januari organiseert Vom Himmel hoch een serie Muzische Meditaties, waarbij thema's uit de verschillende wereldreligies aan bod komen. Betekent dit dan dat Vom Himmel hoch toch een levensbeschouwelijke stelling inneemt? Volgens ons niet. Maar ook weer wel.

De stichting Vom Himmel hoch wil zich inzetten om nieuwsoortige "devote" activiteiten te ontwikkelen in monumentale kerkgebouwen. Een van die activiteiten zijn de gevarieerde Dan Sus Dan So-concerten die we het afgelopen jaar hebben georganiseerd. Deze formule maakte het voor veel mensen mogelijk kennis te maken met een scala van "devote tradities". In het voorjaar willen we weer een nieuwe concertserie volgens dit concept langs de IJssel uitzetten, eventueel gecombineerd met een fietsarrangement.

Behalve dat de Dan Sus Dan So-concerten een mooie manier zijn om devote cultuur bij een nieuw publiek onder de aandacht te brengen hebben we ontdekt dat bepaalde aspecten uit de "devote tradities" niet binnen een concertformule aan bod kunnen komen. De belangrijkste hiervan hebben te maken met het "gebruik" van stilte, waarvoor tijdens een "normaal concert" eigenlijk geen gelegenheid is. Vandaar dat we op zoek zijn gegaan naar een nieuwe vorm van "concerten", die we Muzische Meditaties zijn gaan noemen.

Naast het inlasten van stilte tijdens de uitvoeringen willen we bij de meditaties aandacht besteden aan oude heilige geschriften uit verschillende culturen van de wereld, devote literaire cultuur bij uitstek. Ook hiertoe biedt de formule van een concert eigenlijk geen ruimte. Maar die heilige teksten verkondigen wel een mening, zij dragen een geloof uit. Komt de levensbeschouwlijke neutraliteit dan niet in gevaar?

Stichting Vom Himmel hoch meent dat juist doordat zij niet verbonden is aan een bepaalde religieuze overtuiging, het hierdoor mogelijk wordt verschillende culturen met elkaar te verenigen. De door de meeste mensen aangehangen mening dat verschillende wereldreligies zich beter kunnen richten op hun overeenkomsten dan op hun verschillen zal volgens ons het beste gestimuleerd kunnen worden door een organisatie die zelf geen rol speelt in de "strijd om de toko's". Hierdoor hopen we in staat te zijn om "devote cultuur uit Oost en West" dichter bijeen te brengen.

Dat Vom Himmel hoch niet verbonden is aan een bepaalde religieuze overtuiging betekent niet dat zij geen boodschap heeft om uit te dragen en in die zin "is" ze wel "levensbeschouwelijk". Maar dit is vooral gelegen in de devotie die zij nastreeft, hiertoe aangezet dankzij de oude kerken, heilige geschriften en religieuze cultuurgoederen. Uit alle windstreken.