Opinie

Eén jaar Vom Himmel hoch:

samenwerken tegen (bijna) iedere prijs

Zoals iedereen weet is de belangstelling voor orgelmuziek, gregoriaans en kerkelijke cultuur in het algemeen erg laag geweest de laatste jaren. De televisie, ontkerkelijking of de hele consumptiemaatschappij zijn hiervoor vaak als schuldigen aangewezen. De stichting Vom Himmel hoch heeft het afgelopen jaar laten zien dat deze tendens is om te buigen. Het bestuur wordt hierbij gedreven door één motto: samenwerken, samenwerken, samenwerken! Soms wordt deze roep om samenwerking niet beantwoord vanuit kerkelijke organisaties. Dit is merkwaardig, want vaak worden zij op de been gehouden met overheidssubsidie.

Nieuw publiek voor oude cultuur

Met de serie Dan Sus Dan So in de Noordelijke IJsselvallei 2002/2003 heeft de stichting Vom Himmel hoch laten zien een heel nieuw publiek voor de ‘devote cultuur’ te kunnen interesseren. Bezoekers van Dan Sus Dan So-concerten zijn in de regel veel jonger dan bezoekers van de meeste andere activiteiten van kerkelijke cultuur. Ook maken velen voor het eerst kennis met de verschillende muzikale stromingen die tijdens de concerten aan bod komen.

Volgens het stichtingsbestuur komt dit bijzondere publieksbereik in de eerste plaats doordat Vom Himmel hoch niet verbonden is aan een religieuze organisatie. Dit stelt de stichting in staat om een bijzondere samenwerking van verschillende culturen tot stand te brengen. Ook leidt deze benadering volgens de stichting tot een andere sfeer dan gebruikelijk is rond de oude kerkelijke cultuur. Dit geldt zowel voor de concerten zelf als voor de manier waarop de stichting zich presenteert naar buiten toe.

Een tweede reden waarom Vom Himmel hoch zoveel nieuwe groepen aan zich heeft weten te binden heeft volgens het bestuur te maken met de afwisselende formule van de Dan Sus Dan So-concerten. Tijdens concerten van de stichting worden blokjes van steeds ongeveer 10 minuten gepresenteerd, waardoor bezoekers steeds weer hun concentratie kunnen hervinden. Door het publiek wordt dit als zeer verfrissend ervaren. Ook komen hierbij veel nieuwe samenwerkingen tussen de verschillende musici tot stand.

De stichting Vom Himmel hoch werkt uiteraard samen met de verschillende kerken die zij bezoekt. Het is voor de betrokken personen van de kerken vaak merkwaardig om te zien hoe een ander gezelschap iets organiseert in ‘hun’ kerk. Toch zijn de ervaringen van het afgelopen jaar erg positief geweest en zijn alle betrokken kerken tevreden over de samenwerking. Maar het blijft merkwaardig, zoals een kerkvoogd eens opmerkte: "Ik heb het gevoel dat ik de gast ben in mijn eigen kerk!"

"Concurende activiteiten"

Het succes van de stichting Vom Himmel hoch is niet onopgemerkt gebleven. Door ons publiciteitsmateriaal, de aandacht in de landelijke media en de druk bezochte website zijn de Dan Sus Dan So-avonden bij een breed publiek onder de aandacht gebracht. In sommige oude kerken heeft ons voorbeeld zelfs geleid tot het oprichten van nieuwe culturele commissies die ook gevarieerde culturele avonden organiseren. Deze initiatieven worden door de stichting van harte toegejuicht en waar mogelijk ondersteund. Helaas komt het echter ook voor dat de stichting Vom Himmel hoch wordt geweerd uit sommige kerken, omdat de activiteiten van de stichting concurrerend zouden zijn voor de ‘eigen’ activiteiten van de kerkelijke instanties.

Juist in deze tijd, waarin de waardering voor historische kerkelijke cultuur in deze samenleving een flinke duw in de rug kan gebruiken is het zorgelijk wanneer kerkelijke instanties samenwerking van de hand wijzen. We zullen ons moeten beseffen dat iedere organisatie weer een nieuw publiek weet aan te boren en dat alle betrokkenen belang hebben bij een dergelijke ‘kruisbestuiving’. Via de Dan Sus Dan So-avonden zijn vele personen geïnteresseerd geraakt in bijvoorbeeld orgelmuziek en dit kan organisatoren van deze concerten alleen maar baten.

Wanneer we zien dat kerken steeds vaker de kosten voor onderhoud niet langer kunnen betalen en een beroep doen op overheidsgeld is het van belang dat het ‘protectionisme’ overboord wordt gezet en wordt samengewerkt met geestverwanten. Want het gebeurt nog steeds dat de stichting Vom Himmel hoch wordt tegengewerkt door ‘concurrerende’ kerkelijke commissies. Soms gebeurt dit door een eenvoudige weigering om het gebouw te verhuren, maar ook het prijsmechanisme wordt hierbij als middel ingezet. Vaak gebeurt het bijvoorbeeld dat ‘eigen orgelconcerten’ gratis gebruik kunnen maken van de kerk, terwijl Vom Himmel hoch honderden euro’s moet betalen om de ruimte af te huren. Het wordt tijd dat deze misstanden eens onder de loep worden genomen wanneer er wordt gepraat over tonnen overheidsgeld om de kerken in stand te houden en de betrokkenen alleen hun eigen organisatie hiervan de vruchten wil laten plukken.

Veel te vaak worden oude kerken gezien als het eigendom van een bepaalde instantie, terwijl zij eigenlijk het bezit van ons allemaal zijn. Dit geldt des te meer als de overheid het grootste gedeelte van de kosten voor zijn rekening neemt.

Zwolle, 29 maart 2003
Harm Jan Wilbrink

Wilt u reageren op dit artikel?
Stuur dan uw e-mail naar info@vomhimmelhoch.nl