Media
4 juli 2004
Geen alleenrecht op devotie
Vom Himmel Hoch brengt alle historische kerken van Nederland op internet in kaart
door Frans Ebeltjes
Zwolle - Historische kerken en de devote christelijke cultuur die twee millennia omspant. Ze mogen en kunnen niet gezien worden als het exclusieve culturele erfgoed van alleen maar de kerken of alleen maar de gelovigen. Ook de niet-kerkelijken hebben hierin een deel van hun verleden liggen en daarom hebben ze net zo goed een 'cultuurrecht'. De Zwolse stichting Vom Himmel Hoch claimt een stukje van dit recht met een bijzonder project: alle historische kerken van Nederland op een internetsite.
Gek op oude kerkjes. Die kwalificatie dekt niet helemaal de lading, maar geeft wel aan wat Zwollenaar Harm Jan Wilbrink beweegt. Samen met enkele anderen die zijn interesse delen, nam hij enkele jaren geleden het initiatief tot oprichting van de stichting Vom Himmel Hoch. Deze in Zwolle gevestigde stichting is geen 'christelijke club', maar wil als niet-levensbeschouwelijke organisatie de devote cultuur, het mystieke kerkelijke leven, onder de aandacht van een zo groot mogelijk publiek brengen. "Want veel mensen hebben geen idee meer van hun eigen cultuur", aldus Wilbrink, in het dagelijks leven socioloog. "In een tijd waarin de kerkelijke organisaties hun invloed op de samenleving in snel tempo aan het verliezen zijn, dreigt ook tweeduizend jaar christelijke cultuur in de vergetelheid te geraken. Niet alleen dat oude kerkgebouwen in verval raken of zonder respect voor hun rijke historie een andere bestemming krijgen, maar ook bijvoorbeeld de orgelcultuur en het Gregoriaans worden aangetast."
Het verschil tussen het sacrale en het seculiere wordt in de huidige maatschappij steeds groter volgens Wilbrink. "Als we op vakantie zijn willen we nog wel eens een kerkje binnenlopen en er genieten van al het moois en van de stilte. Maar wie weet er iets van de enorme rijkdom aan historische kerken die we in eigen land hebben?"
Dit gebrek aan kennis wil Vom Himmel Hoch in ieder geval wat gaan bijspijkeren door alle kerken van Nederland die van vóór 1800 zijn (of daar nog zichtbare elementen van hebben) in kaart te brengen en voor iedereen toegankelijk te maken op internet. Voorwaar geen geringe klus, want er zijn niet minder dan 1600 kerken die aan de genoemde criteria voldoen. Samen met Rasmus Dons uit Deventer en Gerjo Lambers uit Den Ham heeft Wilbrink inmiddels al een behoorlijke verzameling aangelegd. "Groningen is wat betreft de historische plattelandskerkjes het meest aantrekkelijk", vertelt de Zwollenaar. "In Oost-Groningen zijn nog 150 ongerepte kerkjes te vinden, elk met een tot in de Middeleeuwen teruggaande historie. Maar tegelijk bemerk je dat de afstand tussen dit historisch besef en de moderne beleving van de bevolking steeds groter wordt. Ik vergelijk het wel eens met Paaseiland, waar de moderne bevolking uiteindelijk ook absoluut niet meer wist waar die grote beelden op het eiland vandaan kwamen. Als we niet oppassen verliezen ook wij hier de band met ons eigen verleden."
De historische kerken van Groningen en Friesland (samen al 400 stuks) zijn al op internet te zien. Drenthe is ook klaar en zal binnenkort worden toegevoegd. Inmiddels zijn de mensen van Vom Himmel Hoch ook al in Overijssel (70 kerken) begonnen. "En als we elders in het land moeten zijn, gaat het fototoestel ook mee", aldus Wilbrink. "We hebben van alle 1600 kerken nu ruim een derde in de kast."
Naast fotomateriaal wordt ook een bibliotheek met gegevens over alle kerken aangelegd. Daartoe worden ook de kerkelijke gemeentes die gebruik maken van de kerken benaderd. De website wordt komende jaren verder uitgebouwd, met zo veel mogelijk ook links naar de eigen websites van de getoonde kerken.
Wie al een kijkje wil nemen kan terecht op de site www.historischekerken.nl.
Voor informatie over de stichting: www.vomhimmelhoch.nl
Bron: De Stentor, zaterdag 3 juli. Rubriek: Binnenin.
|
