Media

Deventer Dagblad

Lot heiligdom Moderne Devotie doet pijn

Stichting Vom Himmel hoch gruwelt van dansende en drinkende mensen in Oude Mariakerk

Annet van der Linde

Harm Jan Wilbrink rilt bij de gedachte aan housende mensen in de Oude Mariakerk in Deventer. Er moet op een meer respectvolle manier worden omgegaan met oude kerkgebouwen, vindt de voorzitter van de stichting Vom Himmel hoch. Particulieren die een leegstaand Godshuis willen ombouwen tot feestzaal kunnen rekenen op een reactie van de nog jonge stichting.

Stichting Arsenaal Mariakerk, die het kerkgebouw beheert, heeft mogelijk een nieuwe exploitant gevonden. Een horeca-ondernemer wil het monument aan de Nieuwe Markt benutten om er recepties en eventueel feesten te houden.
Duidelijk is dat er een flinke interne verbouwing wacht onder meer om voor betere geluidsisolatie te zorgen. De gemeente Deventer heeft nog niet geoordeeld over de plannen. Een horecabestemming is niet nieuw. Ook in het verleden hadden er al festiviteiten en vergaderingen plaats. De Oude Mariakerk staat leeg sinds de vorige exploitant een half jaar geleden vanwege financiële problemen de activiteiten moest staken.

De plannen voor de Oude Mariakerk doen stichting Vom himmel hoch denken aan de discussie rond de Bethlehemkerk in Zwolle. Een horeca-ondernemer kocht dit gebouw nadat het de functie van kerk had verloren. Tegenwoordig hebben er feesten en recepties plaats. Voor Zwollenaar Harm Jan Wilbrink (30) was de herbestemming van de Bethlehemkerk aanleiding de stichting Vom Himmel hoch, vernoemd naar een bekend koraal van Luther, op te richten.

De stichting streeft naar meer respect voor oude kerkgebouwen. Vooralsnog liggen de activiteiten enkel in het stroomgebied van de IJssel, maar het werkgebied moet uiteindelijk heel Nederland beslaan. De stichting is zeker geen religieuze organisatie. Wilbrink is naar eigen zeggen ook niet verbonden aan een kerk, historisch besef drijft hem.
De kring van sympathisanten van de stichting groeit gestaag en woont verspreid over het hele land. De mensen komen uit verschillende geledingen: bijvoorbeeld liefhebbers van oude orgels of gregoriaanse muziek. Enkel zorg over bedreigde kerken en de waardering voor de Moderne Devotie drijft hen.
'Christelijke cultuurgoederen worden op het moment ondergewaardeerd in deze regio' stelt Wilbrink. 'Kerken lopen leeg en dan is het verleidelijk met de waan van de dag mee te gaan en de monumenten aan de hoogste bieder te verkopen. Daarmee voorkom je leegstand, maar wordt de inhoudelijke kant van de geschiedenis geweld aangedaan.'

Wilbrink begrijpt niet dat er straks wordt gedanst en gedronken in de kerk waar componist Sweelinck is gedoopt en Geert Grote is begraven. 'Ik houd van een feestje, maar niet in een kerk met zo'n rijke historie. Als we het hebben over waarden en normen is het toch vreemd te dansen en bier te drinken op grafzerken. We moeten ons afvragen of we op deze manier willen omgaan met heiligdommen van de Moderne Devotie.'
'Kerken zijn van iedereen. Eeuwen investeerde de gemeenschap in de monumenten omdat deze belangrijk waren in de samenleving. Een moment is er minder interesse in de kerkelijke cultuur en we doen de gebouwen emotieloos van de hand. Blijkbaar zijn alleen voetbalstadions het waard om nog in te investeren.' Bescherming van cultuurgoederen werpt op termijn zeker vruchten af volgens Wilbrink. 'Zeker in een stad als Deventer, waar de historie zo'n belangrijke rol speelt.'

Stichting Vom Himmel hoch maakt even pas op de plaats. Ze wacht op meer duidelijkheid over de toekomst van de Oude Mariakerk. Wilbrink heeft contact gehad met verschillende betrokkenen en de expertise van de stichting aangeboden. 'Wij zijn beslist niet tegen herbestemming van de Mariakerk, maar uitbating door een commerciële horeca-ondernemer stuit ons wel tegen de borst. Mocht de gemeente Deventer besluiten de benodigde vergunningen af te geven, zullen wij ons zeker roeren. Liever zien wij het niet zover komen. Er zijn namelijk alternatieven.'

Museum

Stichting Vom Himmel hoch wil meedenken. Het ideaal heeft Wilbrink al voor ogen. Hij zou graag een museum voor Moderne Devotie zien in de kerk. 'Het is een leemte dat dit nog niet bestaat. In musea in Groningen en Utrecht hoor je er alles over, terwijl het hier toch echt allemaal gebeurde.'